شهر باشتشهر باشْت، در استان کهگیلویه و بویراحمد است. ۱ - موقعیت جغرافیایی شهر باشتشهر باشت، مرکز بخش (جمعیت طبق آمارگیری جاری ۱۳۷۰ ش، ۶۶۵، ۵ تن)، واقع در ۴۷ کیلومتری شمال شرقی دوگنبدان است. ۲ - قلعه شهر باشتشهر قلعه‌ای دارد که بر فراز تپه‌ای واقع است و سابقاً که خان ایل در آن زندگی می‌کرد و به یاری مباشر خود از عشایر مالیات (مَنال) می‌گرفت. نام این قلعه در وقایع اتّفاقیّه [۱]
وقایع اتّفاقیّه، مجموعه گزارش‌های خفیه نویسان انگلیس در ولایات جنوبی ایران از سال ۱۲۹۱ تا ۱۳۲۲ قمری، ج۱، ص۱۴۳، چاپ سعیدی سیرجانی، تهران ۱۳۶۲ ش.
در حوادث راجع به ۱۲۹۸ دیده می‌شود.
۳ - اسامی دیگر شهر باشتنخستین بار ابن خرداذبه [۲]
ابن خرداذبه، کتاب المسالک والممالک، ج۱، ص۴۶ـ۴۷، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷.
در قرن سوم، از باشت به صورت «باش» در کوره اَرَّجان نام برده است.
و ابن بلخی [۳]
ابن بلخی، فارس نامه، ج۱، ص۱۴۳، چاپ گی لسترنج و رینولدالن نیکلسون، تهران ۱۳۶۳ ش.
در قرن ششم، آن را «باشت قوطا» ضبط کرده است : «باشت قوطا ناحیتی است در قهستان سردسیر».
در قرن هشتم حمداللّه مستوفی [۴]
حمداللّه مستوفی، کتاب نزهة القلوب، ج۱، ص۱۲۷، چاپ گی لسترنج، تهران ۱۳۶۲ ش.
می‌نویسد: «باشت قوطا ناحیتی است که در کوهستان و سردسیر است، حاصلش غلّه و اندکی میوه دارد».
۴ - شهر باشت در دوره ناصرالدین شاهبه نوشته فسایی، در دوره ناصرالدین شاه طول ناحیه باشت از قریه اَنّا (حدود ۵ر۱ فرسنگی شمال شرقی شهر باشت) تا قریه لیشتر (حدود سیزده فرسنگی مغرب شهر باشت) چهارده فرسنگ و عرض آن از قریه پیچاب (حدود پنج فرسنگی شمال غربی شهر باشت) تا خان حَمّاد (دو فرسنگی مغرب شهر باشت) شش فرسنگ بود، و از مشرق به نواحی ممسنی، از شمال به ناحیه «رِوِن» و «بلادشاپور» و «کوهْمَرّه» از مغرب به حومه بهبهان و از جنوب به «ماهورِ میلاتی» محدود می‌شد. [۵]
حسن بن حسن فسایی، فارسنامه ناصری، ج۲، ص۱۴۷۱، چاپ منصور رستگار فسایی، تهران ۱۳۶۷ ش.
[۶]
حسن بن حسن فسایی، فارسنامه ناصری، چاپ منصور رستگار فسایی، تهران ۱۳۶۷ ش.
امروزه نام برخی از آبادی‌های آن، مانند خان حماد که در کتاب‌های جغرافیایی قدیم آمده، در نقشه‌های جغرافیایی دیده نمی‌شود. ۵ - فهرست منابع(۱) ابن بلخی، فارس نامه، چاپ گی لسترنج و رینولدالن نیکلسون، تهران ۱۳۶۳ ش. (۲) ابن خرداذبه، کتاب المسالک والممالک، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷. (۳) ایران، وزارت جهاد سازندگی، واحد آمار و برنامه ریزی، فرهنگ اقتصادی دهات و مزارع استان کهگیلویه و بویراحمد، تهران ۱۳۶۳ ش. (۴) ایران، وزارت راه و ترابری، دفترچه مسافات راه‌های کشور، تهران (۱۳۶۶ ش). (۵) ایران، نقشه راه‌های ایران، تهران ۱۳۷۰ ش. (۶) حسن پارسا، بررسی اجتماعی و اقتصادی باشت بابوئی، تهران ۱۳۴۷ ش. (۷) حمداللّه مستوفی، کتاب نزهة القلوب، چاپ گی لسترنج، تهران ۱۳۶۲ ش. (۸) حسینعلی رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، ج ۶: استان ششم (خوزستان و لرستان)، تهران ۱۳۵۵ ش. (۹) سازمان جغرافیایی نیرو‌های مسلّح جمهوری اسلامی ایران، آباده (نقشه)، تهران ۱۳۶۹ ش. (۱۰) منوچهر ضرابی، «طوایف کهگیلویه»، فرهنگ ایران زمین، ج ۹ (۱۳۴۵ ش). (۱۱) حسن بن حسن فسایی، فارسنامه ناصری، چاپ منصور رستگار فسایی، تهران ۱۳۶۷ ش. (۱۲) مرکز آمار ایران، آمارگیری جاری جمعیت ۱۳۷۰: نتایج عمومی، تهران (منتشر نشده). (۱۳) مرکز آمار ایران، سرشماری اجتماعی ـ اقتصادی عشایر کوچنده ۱۳۶۶: نتایج تفصیلی استان کهگیلویه و بویراحمد، تهران ۱۳۶۹ ش. (۱۴) مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن مهرماه ۱۳۶۵، فرهنگ آبادی‌های کشور: شهرستان گچساران، تهران ۱۳۶۷ ش. (۱۵) مرکز آمار ایران، نقشه تقسیمات کشوری سال ۱۳۷۰: استان فارس (۱)، تهران (بی تا). (۱۶) مرکز آمار ایران، نقشه تقسیمات کشوری سال ۱۳۷۰: استان کهگیلویه و بویراحمد، تهران (بی تا). (۱۷) وقایع اتّفاقیّه، مجموعه گزارش‌های خفیه نویسان انگلیس در ولایات جنوبی ایران از سال ۱۲۹۱ تا ۱۳۲۲ قمری، چاپ سعیدی سیرجانی، تهران ۱۳۶۲ ش. ۶ - پانویس
۷ - منابعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «باشت»، شماره۲۲۳. |